Κυριακή, Μαρτίου 11, 2007

Τα άσχημα νέα




Στην ειδικότητα μου, σε δύο περιπτώσεις ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ανακοίνωση κακών νέων. Η μια είναι όταν πρέπει να πεις σε έφηβο ή νέο ότι του εμφανίστηκε διαβήτης, ότι δεν υπάρχει με τα σημερινά δεδομένα, αποτελεσματική θεραπεία και ότι χρειάζεται να κάνει από εδώ και πέρα, καθημερινά, μια σειρά ενεργειών όπως 3-4 ενέσεις ινσουλίνης και ανάλογες μετρήσεις σακχάρου από το δάκτυλο, να προσέχει την διατροφή του, κτλ.

Η δεύτερη είναι όταν πρέπει να ενημερώσεις κάποιον για την εμφάνιση επιπλοκής, λόγω της μακροχρόνιας ύπαρξης του διαβήτη, όπως π. χ. αρχόμενη νεφρική ανεπάρκεια.

Δεν έχω απόλυτα καταλάβει γιατί, ενώ την ανακοίνωση της εμφάνισης του διαβήτη μπορώ να την διαχειριστώ με τρόπο που να στηρίξει αυτόν που το πληροφορείται (είναι κάτι που το έχω δει και στην πράξη), η προοπτική ανακοίνωσης επιπλοκών με δυσκολεύει πολύ.

Ας μιλήσουμε για την αρχική ανακοίνωση. Είτε πρόκειται για διαβήτη είτε για άλλο νόσημα, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου, θεωρώ ότι ο τρόπος που θα το πληροφορηθεί ο ασθενής είναι σημαντικός. Μπορεί να καθορίσει, σε μεγάλο βαθμό, την στάση του στο μέλλον.

Πέρα από τον προσωπικό τρόπο του καθενός, πιστεύω ότι υπάρχουν ορισμένες βασικές αρχές για τους θεραπευτές:

α) Να είναι ο θεραπευτής απόλυτα ειλικρινής με τον ασθενή του. Εδώ κατά τη γνώμη μου υπάρχει σωρεία αυθαίρετων ερμηνειών της έννοιας «ειλικρίνεια». Δεν σημαίνει ότι πετάς τη διάγνωση, σαν κοτρόνα στο κεφάλι του άλλου και αν αυτός επιζήσει, σημαίνει ότι το άντεξε. Φράσεις του τύπου: «έχετε καρκίνο και εκτιμώ ότι το προσδόκιμο επιβίωσης σας είναι περίπου 2-3 χρόνια» είναι πέρα από κάθε ηθική δεοντολογία και ίσως και ανόητες μια και κανείς δεν μπορεί να κάνει τέτοιες προβλέψεις.

β) Να του δώσει, πάντα με ειλικρίνεια, όλες τις δυνατότητες που έχει στη διάθεση του για να παλέψει, τονίζοντας τα θετικά σημεία, έτσι ώστε να μπορέσει ο ασθενής να πιαστεί από κάπου. Στον διαβήτη π. χ. μπορούμε να πούμε ότι δεν θεραπεύεται αλλά αντιμετωπίζεται, ότι δεν έχει κληρονομικότητα (ο νεανικός), ότι οι ενέσεις δεν πονάνε καθόλου, ότι γίνεται συνεχώς έρευνα για την οριστική λύση του προβλήματος. Όπως συνηθίζω να λέω: «πιστεύω ότι δεν θα γεράσεις έχοντας διαβήτη, γιατί πολύ νωρίτερα θα υπάρχει οριστική θεραπεία».

γ) Να κάνει τον ασθενή του να νοιώσει ότι δεν είναι μόνος του και ότι αυτός, σαν θεραπευτής, θα είναι μαζί του και θα τον βοηθήσει σε ό,τι χρειασθεί.

δ) Να απαντήσει σε κάθε ερώτηση, όσο ανόητη και αν του φαίνεται, όσες φορές και αν χρειασθεί να επαναλάβει το ίδιο πράγμα. Οι περισσότεροι ασθενείς μετά από μερικές ημέρες έχουν διατυπωμένες πολλές ερωτήσεις, κυρίως γύρω από τις επιπλοκές. Αν φοβόνται να τις θέσουν, μπορούμε να περιμένουμε, θα γίνει όταν οι ίδιοι είναι έτοιμοι.

Δεν βλέπω κανένα λόγο να απαριθμήσω όλες τις πιθανές επιπλοκές που ενδέχεται να παρουσιασθούν μετά από χρόνια, με μόνο γνώμονα το να είμαι σωστή στην ενημέρωση μου προς τον ασθενή.

ε) Να δώσει στον ασθενή του όσο χρόνο του χρειάζεται για να πενθήσει ή να επαναστατήσει, επειδή έχασε αμετάκλητα την υγεία του.

Φράσεις του τύπου: «έλα, όλα καλά θα πάνε, υπάρχουν πολύ χειρότερα», ή: «μην κάνεις έτσι, δεν βοηθάς τα πράγματα», «δεν είναι τίποτα σοβαρό, ένας άλλος τρόπος ζωής είναι και αυτός», ακούγονται συχνά από γιατρούς, που με όλη την καλή τους θέληση, πιστεύουν ότι έτσι μειώνουν τη βαρύτητα του προβλήματος.

Πολλές φορές βλέπουμε τον ασθενή μας να διατηρεί μια παράξενη ψυχραιμία, προκειμένου να μην επιβαρύνει τους δικούς του, οι οποίοι δείχνουν καταρρακωμένοι.


Η ενημέρωση και υποστήριξη των συγγενών, είναι εξίσου σημαντική με αυτή του ίδιου του ασθενούς. Συχνά, αυτοί χρειάζονται μεγαλύτερη στήριξη για να δοθεί ο απαιτούμενος χώρος σε αυτόν που έχει το πρόβλημα, να εκδηλώσει το φόβο του ή τη θλίψη του.

Πρέπει να μπορούμε, σαν θεραπευτές να δεχθούμε ότι, όσο και να θέλουμε να πλησιάσουμε, την ώρα εκείνη ο άνθρωπος που έχουμε απέναντι μας έχει το πρόβλημα και νοιώθει, ως προς αυτό, μόνος του.

29 σχόλια:

Ναυαγός είπε...

Το θέμα που επιλέξατε και πάλι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Η προσέγγιση που προτείνετε εξαιρετικά χρήσιμη για όλους, αφού οι γιατροί δεν είναι οι μόνοι που μεταφέρουν δυσάρεστη πληροφόρηση σε συνανθρώπους τους (αν και έχουν την πρωτοκαθεδρία σε αυτό).

Χρειάστηκε αρκετές φορές να ανακοινώσουμε κι εμείς δυσάρεστες αποφάσεις σε συνεργάτες.

Να προσθέσουμε μια πρωτοποριακή(τουλάχιστο για το χώρο των επιχειρήσεων) τακτική που εφαρμόζαμε, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι κάναμε πάντα σωστά τα βήματα που περιγράψατε εσείς. (Δυστυχώς).

Συγκεκριμένα είχαμε ετοιμάσει ένα όχι πολύ μικρό εγχειρίδιο, με πληροφορίες που συμπληρώναμε κατά περίπτωση για τους επαγγελματικούς λόγους της ατυχούς εξέλιξης και με αναφορές σε πιθανές διεξόδους, γραμμένες με λεπτομερειακά στοιχεία και πινελιές χιούμορ και αισιοδοξίας.

Υπήρχε και το σχετικό ανέκδοτο στο χώρο: "Σε βλέπω να διαβάζεις το βιβλιαράκι σύντομα".

Η διοίκηση βέβαια δε συμφωνούσε με αυτές τις τακτικές, όμως η ηθική ικανοποίηση ερχόταν λίγες μέρες μετά ή μήνες μετά με ευχαριστήριο τηλεφώνημα.

Υπάρχει κάτι αντίστοιχο στο Ε.Σ.Υ.;

MIRACLE είπε...

Δεν έχω απόλυτα καταλάβει γιατί, ενώ την ανακοίνωση της εμφάνισης του διαβήτη μπορώ να την διαχειριστώ με τρόπο που να στηρίξει αυτόν που το πληροφορείται (είναι κάτι που το έχω δει και στην πράξη), η προοπτική ανακοίνωσης επιπλοκών με δυσκολεύει πολύ

---

Αυτό συμβαίνει διότι στην πρώτη περίπτωση ελπίζετε ότι μπορεί και να την γλιτώσει (να βρεθεί θεραπεία μελλοντικά) ενώ στην δεύτερη ξέρετε ότι θα υποφέρει στα σίγουρα.

Ανέκαθεν ήμουν της άποψης ότι ο γιατρός πρέπει πρώτα να είναι άνθρωπος και μετά επιστήμονας. Σε διαφορετική περίπτωση δεν μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά το γεγονός ότι η δική του ευημερία εξαρτάται από την κατάπτωση των ασθενών του και μετατρέπεται σε αυτό που ο κόσμος ονομάζει κομπογιαννίτης.
Και δυστυχώς υπάρχουν πολλοί τέτοιοι που αντί να σε κάνουν καλά, σε κάνουν χειρότερα για να σε έχουν μόνιμο πελάτη.

Εσείς από πού αντλείται δύναμη ;

Marianna είπε...

@ναυαγός

Μπά! που να βρεθεί το χιούμορ στο χώρο του Ε.Σ.Υ

@miracle

Από την αρχή τότε που εξασκώ ιατρική βρίσκομαι στο χώρο του Ε.Σ.Υ αρα δεν είχα ποτέ μου σχέση οικονομική με τους ασθενείς μου.
Βρίσκω φοβερό να αποκαλείται ο ασθενής πελάτης. Όμως και οι συνάδελφοι που εξασκούν στον ιδιωτικό τομέα, ξέρουν ότι για να είναι σωστοί και να έχουν ¨πελατεία¨ πρέπει να φροντίσουν να μην διαιωνίζουν την σχέση τους με τον ασθενή πέρα του όσο χρειάζεται. Οι άνθρωποι έχουνε κρίση και μπορούν να αντιληφθούν αν ο γιατρός τους εκμεταλλεύεται λόγω του προβλήματος υγείας που έχουν

MIRACLE είπε...


Εφόσον ο γιατρός πληρώνετε πάντα υπάρχει οικονομική σχέση, είτε έμμεση είτε άμεση.

Επίσης η κρίση προϋποθέτει γνώση και ο ασθενής αν είχε γνώσεις ιατρικής θα ήταν γιατρός. Ο ασθενής βρίσκετε σε μειονεκτική θέση και βιολογικά εξαιτίας της ασθένειας τους και νοητικά εξαιτίας της έλλειψης ιατρικών γνώσεων.

Η συνήθης τακτική που έχω παρατηρήσει, είναι να τους καλοπιάνουν ψυχολογικά (μορφωμένοι άνθρωποι με γνώσεις ψυχολογίας μπορούν κάλλιστα να αντιληφθούν τα αδύναμα σημεία στον ψυχισμό κάποιου) ώστε να εδραιώσουν την σχέση και από εκεί και πέρα βλέποντας και κάνοντας.

Και κάτι άλλο παρεμφερές, έχω συναντήσει ελάχιστους γιατρούς που να μην υποβαθμίζουν το θέμα πρόληψη.

Κατανοώ ότι ίσως να είναι κάπως ενοχλητικό να λέγονται αυτά σε μια γιατρό με το καλημέρα. Ελπίζω να μου συγχωρήσετε την «αγένεια».

Unknown είπε...

Καλησπέρα σας και πάλι!

Θα μπορούσατε να μου εξηγήσετε γιατί προτιμάται στην Ελλάδα να μην ανακοινώνεται ποτέ στους ασθενείς η ασθένεια; Ειδικά στους καρκίνους, είχα διαμάχη με καθηγητή μου που έκρυβε από ασθενή του σε παθολογική κλινική την ύπαρξη μικροκυτταρικού στον πνεύμονα. Ο ασθενής είχε πλήρη πνευματική διαύγεια και επικοινωνία με το περιβάλλον, παρά τα 85 του χρόνια.

Μήπως είναι ο φόβος των γιατρών να αντιμετωπίσουν την οργή και το πένθος των ασθενών με την ανακοίνωση της ασθένειας; Η άρνηση των συγγενών να έχουν να αντιμετωπίσουν έναν άνθρωπο που αργοπεθαίνει; Προσωπικά το θεωρώ ασέβεια προς το πρόσωπο του ασθενή, μιας και τον θεωρεί ανώριμο, χωρίς habeas corpus, ανίκανο να διαχειριστεί την υπόλοιπη ζωή του με βάση τη γνώση, ώστε να μπορεί να την επαναπροσδιορίσει...

(βέβαια, όπως σας είπα και στο προηγούμενο σχόλιο, υπάρχει η παγίδα του 5% λυπημένου τόνου στη φωνή, 25% χτύπημα στην πλάτη κλπ.).

Όσο για το φυλλάδιο του ναυαγού, να πω πως όταν επισκέφτηκα φίλο μου στην Ολλανδία, που αναγκάστηκε να κάνει επέμβαση στο γόνατο, του έδωσαν μια φωτοτυπία (στα ολλανδικά δυστυχώς, αλλά κατάλαβα κάποια πράγματα) με την περιγραφή των βασικών αρχών της επέμβασης, των κινδύνων, της μετεγχειριτικής πορείας, της δέουσας προσοχής (άλλο αν μετά πήγε και ξαναέπαιξε ποδόσφαιρο, είπαμε ότι ήταν στα ολλανδικά) και ό,τι άλλο χρειαζόταν ο ασθενής.

Γιατί δε γίνεται αντίστοιχα κάτι τέτοιο και εδώ, ώστε και ο γιατρός να αποφεύγει να εξηγεί 500 φορές τα ίδια πράγματα (είναι κουραστικό), και ο ασθενής να μην αισθάνεται ότι πελαγοδρομεί;

Marianna είπε...

@miracle said......
Η συνήθης τακτική που έχω παρατηρήσει, είναι να τους καλοπιάνουν ψυχολογικά (μορφωμένοι άνθρωποι με γνώσεις ψυχολογίας μπορούν κάλλιστα να αντιληφθούν τα αδύναμα σημεία στον ψυχισμό κάποιου) ώστε να εδραιώσουν την σχέση και από εκεί και πέρα βλέποντας και κάνοντας.
-------------------

Μακάρι να το έκαναν έστω και για να έχουν τον ασθενή "πελάτη". Οπως προκύπτει και από τα περισσότερα σχόλια και σε αυτό το blog,υπάρχει έλλειμμα σε αυτό το σημείο.
Στο χώρο της εναλλακτικής ιατρικής συμβαίνει αυτό κατά κύριο λόγο.
Δυστυχώς στο ΕΣΥ τα πράγματα είναι αντιστρόφως ανάλογα. Οι περισσότεροι γιατροί καθυστερούν τα ραντεβού των ασθενών( λίστεα αναμονής κ.τ.λ) γιατί είτε 10 εξετάσουν είτε 50 την ίδια αμοιβή θα έχουν.
Δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση η γνώση ιατρικής για να καταλάβεις αν πας καλύτερα ή όχι.
Ο ασθενής που βλέπει να πέφτει το ζάχαρο του με την αγωγή ή να βελτιώνονται οι βιολογικοί δείκτες της νόσου, έχει εικόνα του τι του συμβαίνει.

Για το θέμα πρόληψη θα ήθελα να επανέλθω με ένα post.
Δεν μου πέρασε καν από το μυαλό ότι το να εκφράζει κανείς άποψη μπορεί να θεωρηθεί αγένεια.

Marianna είπε...

@antonios

Κατ'αρχήν θα πρέπει να πούμε ότι τα πράγματα, σχετικά με την ενημέρωση των ασθενών, τα τελευταία 10 χρόνια έχουν αλλάξει πάρα πολύ. Μου κάνει εντύπωση πόσες γυναίκες μου λένε, όταν παίρνω ιστορικό, "έχω χειρουργηθεί για καρκίνο μαστού" και όχι μαστοπάθεια κ.τ.λ
Αυτό συμβαίνει γιατί όπως αναφέρετε, πρέπει οι άνθρωποι να μπορούν να ορίσουν την ζωή τους.
Διερωτώμαι αν και κατά πόσο το να πείς σε έναν ανθρωπο ηλικίας 85 ετών οτι έχει καρκίνο πνεύμονος, με μικρό χρόνο επιβίωσης, μήπως είναι απλώς να το βγάλω εγώ από πάνω μου, εστω και αν αυτόν τον διαλύσει, μια και ξέρει οτι έχει ελάχιστα περιθώρια δράσης.
Σκεφθήκατε ποτέ μήπως το να μην πείς κάτι είναι πολύ πιο δύσκολο από το να το ανακοινώσεις;
Θα ξαναπώ, η ειλικρίνεια, στην συγκεκριμμένη περίπτωση, δεν είναι αυτοσκοπός. Αν ο άνθρωπος είναι σε τελικό στάδιο, θα του πώ ότι θα το παλέψουμε, γιατι μόνον έτσι μπορεί να διατηρήσει ελπίδα, που θα βοηθήσει και το αμυντικό του σύστημα.
Σχετικά με την έγγραφη ενημέρωση:
Οταν πήγαμε στην Γερμανία για να χειρουργηθεί ο σύζυγός μου, λόγω καρκίνου του προστάτη, πριν από την εγχείρηση, ο ειδικευόμενος άρχισε να του διαβάζει παρόμοιο φυλλάδιο με αυτό της Ολλανδίας, με περιγραφή επέμβασης και πιθανές επιπλοκές.
Ακούω να του λέει :μπορει να εμφανίσετε μετεγχειριτικά τούτο, εκείνο το άλλο και κατά την διάρκεια της επέμβασης να συμβεί διέτρηση εντέρου και περιτονίτιδα...
Πετάγομαι έξαλλη και τον ρωτάω:" σε τι ποσοστό μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο και μάλιστα σε πανεπιστημιακή κλινική;" Το ποσοστό είναι 0.01% αλλά το έντυπο το αναφέρει και εγώ πρέπει να το πω".
Κάποιος άλλος, στη θέση του άντρα μου , θα είχε φύγει.
Είναι πολύ σημαντική υπόθεση η ενημέρωση του ασθενούς, για να ξεπεταχτεί με ένα έντυπο.

Unknown είπε...

Επίσης θα μπορούσε να σας πει για τη πιθανότητα α) να πέσει το ρεύμα και να καεί η εφεδρική γεννήτρια β) σεισμός και ταυτόχρονη πτώση μετεωρίτη στο νοσοκομείο, με αποτέλεσμα τα πειραματόζωα του 3ου υπογείου να μπούνε μέσα στα χειρουργία του ισογείου κλπ. Πιθανώς δεν διευκρίνισα για το ότι δεν χρειαζόσασταν κάποιον για να σας διαβάσει το φυλλάδιο (ο σύζυγός σας κατέχει άριστα τη γερμανική, και φαντάζομαι ότι και εσείς το ίδιο), αλλά κάποιον να σας εξηγήσει. Και η εξήγηση είναι μια ενεργητική διαδικασία που χρειάζεται φαντασία, συναίσθημα, θεατρικότητα και μεταδοτικότητα. Το φυλλάδιο είναι απλά μια υπενθύμιση, γραμμένο στο ίδιο στυλ.

Όσο για το πρώτο, στην περίπτωση που δεν το λέμε σε έναν άνθρωπο αλλά το ανακοινώνουμε στην υπόλοιπη οικογένειά του, υπάρχει κάποια περίπτωση να ΜΗΝ το καταλάβει; Οπωσδήποτε είναι πιο εύκολο το να το πεις (είναι σαν εκείνα τα μικρά δαιμονισμένα μυστικά που δεν μπορούμε να μην καρφώσουμε, αλλιώς θα σκάσουμε!), αλλά είναι και ο τρόπος που θα το πούμε. Άλλωστε, ένας 85χρονος έχει το δικαίωμα να αφυπνιστεί από την παραίτησή του, και να δείξει μεγαλύτερη μαχητικότητα από έναν 25χρονο...

Διαβάζοντας το Oxford Handbook of Clinical Medicine (στην παλιά, 6η έκδοση), έχει πάρα πολλά πράγματα σχετικά με την επικοινωνία, και αναφέρει ότι η ενημέρωση και η συμμετοχή του ασθενούς στις αποφάσεις που λαμβάνονται για τη δική ΤΟΥ υγεία βελτιώνουν τη θεραπευτική νοσηρότητα. Ισχύει;

christoforos είπε...

Χαίρομαι όταν διαβάζω σχόλια συναδέλφων σας που δείχνουν να κυμαίνονται στο ίδιο μήκος με εσάς. Που δεν δέχονται τα πράγματα ως αυτονόητα.
Αναφέρομαι, για παράδειγμα, στον antonios.

GEORGIA SANDI είπε...

Καλησπέρα! Αχ, αν ξέρατε πόσο μικρό ποσοστό γιατρών αντιπροσωπεύετε! Με συγκινούν οι προβληματισμοί σας. Η μελέτη του blog σας μακάρι να διαδοθεί σε φοιτητές ιατρικής και να ασκήσετε επιρροή.
Πολύ σύντομα, θα σας πληροφορήσω για την αντίδραση του γιατρού-ορθοπεδικού, όταν πριν 6 μήνες, του έδειξα τη μαγνητική του αυχένα μου: Την κοίταξε μελαγχολικά, και είπε με σοβαρότητα: «Αυτός ο αυχένας δεν έχει μέλλον». Τώρα διηγούμαι την ιστορία σαν ανέκδοτο, αλλά ομολογώ ότι εκείνη τη στιγμή πάγωσα, μολονότι δεν διακυβευόταν η ζωή μου. Κάποια «θεατρικότητα» πιστεύω πως είναι απαραίτητη, παράλληλα, ασφαλώς, με την ειλικρίνεια. Ακόμη και η έκφραση του προσώπου του γιατρού, τα μη λεκτικά μηνύματα που παίρνει από αυτόν ο ασθενής, μπορούν να συμβάλουν στην ψύχραιμη αντιμετώπιση του προβλήματος από τον ενδιαφερόμενο.

Marianna είπε...

@antonios said....
Άλλωστε, ένας 85χρονος έχει το δικαίωμα να αφυπνιστεί από την παραίτησή του.
-----------------
Είναι άραγε παραίτηση και πρέπει σώνει και καλά να τον αφυπνίσουμε,ή μήπως ο ίδιος ο οργανισμός, μέσα από αυτή την άρνηση , αυτοπροστατεύεται;
Μιλάμε για καρκίνο του πνεύμονα και όχι για διαβήτη ή άσθμα όπου χρειάζεται να κάνει μια σωρεία ενεργειών ο ίδιος ο ασθενής.

Θυμάμαι τον καθηγητή της ακτινολογίας, όταν έκανα τρίμηνα στο 6ο ετος, να κοιτάει την διάβαση εντέρου που είχε γίνει στον ίδιο, εμείς φοιτητές να βλέπουμε τον όγκο, και ο ίδιος να λέει " μα δεν είναι καλή η προετοιμασία και δεν φαίνεται τίποτα".

Θεωρώ την συμμετοχή του ασθενούς στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την υγεία του, σημαντικότατη παράμετρο στη θεραπευτική διαδικασία. Σέβομαι όμως το φόβο του στο να μην αντέχει να δεί το πρόβλημα και να πρέπει να πάμε μαζύ βήμα προς βήμα. Αυτό στον διαβήτη χρειάζεται να γίνει πολύ συχνά.

Ξέρουμε επίσης ότι κάποιος μπορεί να είναι μορφωμένος, εφυής γνώστης πραγμάτων και κάτω από την ψυχολογική φόρτιση που προκαλείται από την απειλή της ζωής του ή της υγείας του, να μην καταλαβαίνει τίποτα από ότι του εξηγείς.

Unknown είπε...

Δύσκολο το δίλημμα. Οπωσδήποτε, όπως είπε και ο ποιητής (του οποίου το όνομα έχω ξεχάσει), man cannot handle too much truth. Είναι ένας μηχανισμός αυτοπροστασίας, αλλά μέχρις κάποιου σημείου - και δεν μπορώ να μην μειδιάσω (λίγο ειρωνικά) λέγοντας ότι είναι ένας μηχανισμός αυτοπροστασίας και για τον ίδιο τον γιατρό, μιας που πρέπει να παραιτηθεί από τις αντιστάσεις του και να υπάρχει προσέγγιση μεταξύ ανθρώπων.

Δεν ευαγγελίζομαι την καταπρόσωπη και διαρκή, σαδιστική υπενθύμιση ότι η ζωή στην καλύτερη των περιπτώσεων θα τελειώσει σε λίγα χρόνια. Όμως ο μηχανισμός της αυτοπροστασίας δεν είναι η άρνηση της πραγματικότητας μόνο, αλλά το πένθος με τα 5 στάδιά του (άρνηση - θυμός - διαπραγμάτευση - κατάθλιψη - αποδοχή, κατά την κλασική θεώρηση της Kuebler - Ross), κάτι που χρειάζεται χρόνο και χώρο.

athanasia είπε...

@Antonios,

Για τους ασθενείς, έχω ακούσει την εκδοχή the patient can handle the best view of the facts. Αυτό ίσως αντιστοιχεί με το cannot (και ίσως need not) handle too much truth. "Too much truth" νομίζω είναι διάφορες λεπτομέρειες και στατιστικές προγνώσεις, που δεν προσθέτουν τίποτε στη γνώση για το σήμερα της κατάστασης του ασθενούς.

Για τους ηλικιωμένους και τον καρκίνο του πνεύμονα, θυμάμαι τον πατέρα του συντρόφου μου, ιδιαίτερα έξυπνο, μορφωμένο και ευαίσθητο άνθρωπο. Η γυναίκα του είχε ζητήσει από τον γιατρό να μην του πει την πάθησή του, καθώς ήταν πεπεισμένη ότι αυτά δεν λέγονται.

Και ο γιατρός κι εμείς σεβαστήκαμε την επιθυμία της (δεν είχε νόημα να υπάρχει αντιδικία και "δύο γραμμές" σε τέτοιες ώρες).

Το αποτέλεσμα ήταν ο ασθενής να εμφανίζεται "ανήξερος" (στη γυναίκα του) και -σκέτα και ευθέως- του "γνωρίζοντος" (μ' εμάς, χωρίς κατάθλιψη, απλώς με διάθεση αποχαιρετισμού).

Η μητέρα μου πάλι, που πέθανε ηλικιωμένη, αλλά όχι τόσο ηλικιωμένη, έζησε δυόμισι χρόνια (η αρχική πρόγνωση ήταν έξι μήνες). Ιδιαίτερα δυνατός άνθρωπος, ήξερε από την αρχή πολύ καλά το πρόβλημα και ήταν πολύ έξυπνη και διαισθητική για να διανοηθεί κανείς να της κρύψει οτιδήποτε.

Το αντιμετώπισε από την αρχή ως το τέλος με εντυπωσιακή αυτονομία, αξιοποίησε όλο αυτό τον χρόνο για να μας πει όσα ήθελε, και πέθανε απολύτως ήρεμη (τυχερή, θα έλεγα, μια μέρα έμεινε στο κρεβάτι).

Δεν ξέρω, ίσως δεν υπάρχει κανόνας, εξαρτάται από τον άνθρωπο. Απλώς αναρωτιέμαι αν καμιά φορά συγχέουμε (όλοι μας) τη λύπη με την κατάθλιψη.

Καταλαβαίνω βέβαια και τους γιατρούς, από τη μια συχνά έχουν τους υπερπροστατευτικούς συγγενείς κι από την άλλη έναν άρρωστο τον οποίο δεν προλαβαίνουν ίσως να "μετρήσουν" καλά ως προς το τί αντέχει.

Unknown είπε...

Συμφωνώ Αθανασία με το "δεν προλαβαίνουν να μετρήσουν"...και το πιθανότερο είναι να μην μπορούμε και να μετρήσουμε! Υποθέσεις, υποθέσεις, και μόνο υποθέσεις...για αυτό χρειάζεται παντού ένας ψυχίατρος.

(σχεδόν γκρίζα διαφήμιση)

Andreas είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Andreas είπε...

Η αλήθεια είναι ότι όταν μου ανακοινώθηκε ότι έχω διαβήτη οφείλω να ομολογήσω ότι αρχικά αισθάνθηκα ανακούφιση που επιτέλους έμαθα τι ήταν αυτό που μέσα σε 2 βδομάδες με έκανε να δείχνω σαν σκιάχτρο... Και μπορεί οι ενέσεις, οι σωρία νέων πληροφοριών, οι νέες συνθήκες που έπρεπε να συνειδητοποιήσω, τα μην και τα όχι και τα πρέπει που μπήκαν ξαφνικά στη ζωή να μου έφεραν έναν πανικό, η αλήθεια όμως είναι ότι πραγματικά χάρηκα που ήξερα ότι μπορώ να το παλέψω και να μην πεθάνω από αυτό. Όταν ξέρεις ότι μπορείς να παλέψεις και υπάρχει πιθανότητα να πετύχεις, όσο μικρή και αν είναι αυτή τότε το παλεύεις και αν μη τι άλλο "πεθαίνεις φορώντας τις μπότες σου". Και ο διαβήτης έχει αυτή την πολυτέλεια. Αργότερα οι επιπλοκές που μπορεί να εμφανίσει είναι άλλο ζήτημα. Αν διαπιστώσεις ότι πλέον θα μείνεις τυφλός λόγω του διαβήτη τότε ξέρεις ότι πάει, την έχασες τη μάχη και όσο και να παλέψεις δεν θα πετύχεις τίποτα. Τέλος. Πρέπει να το χωνέψεις ότι θα συνεχίσεις έτσι. Αλλά και πάλι ξέρεις ότι μπορείς να συνεχίσεις. Αν όμως σου ανακοινωθεί ότι πάσχεις από καρκίνο και σε τρεις μήνες περνάς στην ιστορία τότε αυτό το πράγμα δεν ξέρω....
Ο διαβήτης πάντως προσωπικά δεν με έβαλε ποτέ σε τόσο δύσκολη ψυχολογικά θέση. Πολλά άλλα πράγματα στην καθημερινή μου ζωή με στεναχωρούν περισσότερο από το ζαχαρό μου. Η απώλεια φιλικών προσώπων, μια ερωτική απογοήτευση... Θα μου πείτε αυτά τα ξεπερνάς με τον χρόνο, το ζάχαρο όμως; Το ξεπερνάς και αυτό. Αν μη τι άλλο ξέρεις με τι έχεις να κάνεις. Ξέρεις πως να το παλέψεις και το παλεύεις. Αν δεν έχεις μάθει ή αν δεν θες να το κάνεις τότε αυτό είναι θέμα επιλογής. Τουλάχιστον σου δίνεται η επιλογή να μείνεις αξιοπρεπής απέναντί στο "νέο" τρόπο ζωής και να συνεχίσεις τη ζωή σου απλά έχοντας ένα εμπόδιο παραπάνω.
Προσωπικά πιστεύω ότι σε κάθε άτομο που η υγεία του δέχεται πλήγμα πρέπει να του ανακοινώνεται η νεα κατάσταση τονίζοντας πάντα ότι έχεις αυτά τα όπλα για να παλέψεις και αυτές τις ελπίδες. Και πάντα υπάρχουν ελπίδες. Και αν δεν υπάρχουν τότε ο γιατρός οφείλει αν μην τι άλλο να τις δημιουργήσει. Να παίξει θέατρο και ταυτόχρονα να χτυπήσει τον εγωισμό του ασθενούς. Να του τονίσει ότι για τόσα μικρά, ανούσια, πράγματα στην καθημερινότητά μας πρέπει να "ματώσουμε" στην προσπάθεια για να πετύχουμε, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για την υγεία μας...

Eleni63 είπε...

Κάποτε γνώρισα έναν πενηντάχρονο άνδρα που όταν έμαθε ότι είναι διαβητικός πίστεψε (και υλοποίησε άμεσα την πίστη του) ότι είναι τυφλός. Χρειάσθηκε καιρός για να βρει το φως του και να ζήσει με το διαβήτη... Το θέμα που θίγετε είναι πολύ σημαντικό.
Εχουμε αντιμετωπίσει όλοι πολλές προσεγγίσεις για "άσχημα νέα" από γιατρούς.
Νομίζω ότι ο καλύτερος τρόπος εκφοράς τους είναι αυτός που θα τους κάνει να γιάνουν μια ώρα γρηγορότερα. Αυτός που θα κινητοποιήσει το μηχανισμό της μάχης κατά της νόσου. Αλλά για τον κάθε άνθρωπο αυτός ο μηχανισμός είναι άλλος. Και για κάποιους η ήττα είναι μια επιλογή.

Alogaki είπε...

Αγαπητή Κα Μπενρουμπή,
Διάβασα χθες στα "ΝΕΑ" άρθρο στο οποία αναφερθήκατε στη νέα ινσουλίνη μακράς δράσης

Μήπως μπορείτε σας παρακαλώ να μας δώσετε κάποια Links στα οποία μπορούμε να βρούμε περισσότερες πληροφορίες;

Συγγνώμη που βρίσκομαι εκτός θέματος.
Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων.

virtual είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
virtual είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Marianna είπε...

@alogaki

Διάβασα με καθυστέρηση στο ερώτημα σας, λόγω επαγγελματικού ταξιδιού.
Η χημική ονομασία της νεας ινσουλίνης είναι detemir, η εμπορική της Levemir και παράγεται από την Novonordisk. Σας δίνω μια διεύθυνση από όπου μπορείτε να πάρετε περισσότερες πληροφορίες.
http://www.levemir-us.com

antvol είπε...

Κάποια στιγμή θα ήθελα, αν γίνεται, να ασχοληθείτε και με τη διατροφή.

Πχ τι γίνεται με τους υδατάνθρακες; Πρέπει να τρώμε ή όχι τις τροφές που τους περιέχουν; Και ποια δίαιτα είναι η πιο σωστή; Η Άτκινς; Η χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη; Καμία;

Γιατί, στο θέμα αυτό, επικρατεί πραγματικό κομφούζιο.

Marianna είπε...

@antvol

Ναι είναι μια καλή ιδέα, θα το κάνω στο αυριανό μου post.

antvol είπε...

Ευχαριστώ, το περιμένω ανυπόμονα.

maria είπε...

τεστ

maria είπε...

Γεια σας,
είμαι η κοπέλα που αναφέρει το θέμα της βουλιμίας στο http://doncat.blogspot.com. Θα ήθελα να σας ρωτήσω, αν γνωρίζετε να μου πείτε την άποψή σας πάνω στο εξής: Αν αφήσουμε στην άκρη έναν ορθό τρόπο δίαιτας, μία σωστή διατροφή και αποφασίσουμε και κάνουμε ήδη, την διατροφή των αστροναυτών, δηλαδή τη μια μέρα τρώμε ΜΟΝΟ μαρούλι, όλη μέρα σε άφθονες ποσότητες, γιατί διαπιστώνουμε ότι η ποσότητα παίζει σημαντικό ρόλο για εμάς, την άλλη μέρα εξίσου μεγάλες ποσότητες κοτόπουλο, μετά ψάρι, μετά πορτοκάλια και γενικά κάθε μέρα μία μόνο τροφή, όμως χωρίς ένα σωρό πρόσθετα και λάδια, παρθένα τροφή, και ξέρουμε ότι το λίπος θα χαθεί τελευταίο γιατί πρώτα θα χαθεί μυικός ιστός, αλλά τουλάχιστον παίρνουμε πολυβιταμίνες centrum για να αντέξουμε τις καθημερινές "απώλειες", ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ότι μπορεί και να "την γλιτώσουμε"; Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων.

Marianna είπε...

@maria

Θα προσπαθήσω να σας απαντήσω με τα επόμενα ποστ.

Dr Moshe είπε...

Αγαπητή κ. Μπενρουμπή,

Συγχαρητήρια για την ευαίσθητη και ισορροπημένη οπτική σας γωνία. Είναι φανερό ότι όταν ο γιατρός βλέπει τον ασθενή ως πρόσωπο και όχι σαν διαγνωστικό αντικείμενο, αυτό επικαθορίζει τον χειρισμό τέτοιων λεπτών θεμάτων. Οι γλωσσικές επιλογές που χρησιμοποιείτε για την ανακοίνωση ενός άσχημου νέου μαρτυρούν καλά μελετημένη αντιμετώπιση και είστε γι' αυτό αξιέπαινη.

Επειδή δεν είμαι γιατρός, επιτρέψτε μου να ρωτήσω αν υπάρχουν συγκεκριμένοι "κανόνες" ιατρικής δεοντολογίας, κοινώς αποδεκτοί για τέτοιες περιπτώσεις. (Επί παραδείγματι, στην Ιαπωνία η νοοτροπία τού ιατρικού κόσμου και η γενικότερη κουλτούρα απαγορεύουν οποιαδήποτε ανακοίνωση δυσμενούς πρόγνωσης στον ασθενή). Θα με ενδιέφερε η απάντησή σας και εκ των προτέρων ευχαριστώ.

Marianna είπε...

@dr.moshe
Λυπάμαι γιατί σας απαντάω με τόση καθυστέρηση, δεν είχα αντιληφθεί ότι υπήρχε νέο σχόλιο στο post.
Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια, δεν ξέρω και δεν νομίζω να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη γραμμή για το ποια πράγματα λέγονται και ποια όχι ή για το πώς θα πρέπει να ειπωθούν. Ακόμα και αν υπάρχει δεν μας την δίδαξαν ούτε στο Πανεπιστήμιο ούτε στην ειδικότητα