Μπορεί ο φόβος να γίνει κίνητρο;

Πριν από μερικές μέρες ήρθαν στο ιατρείο , μια γυναίκα 60 ετών με την κόρη της.

Η μητέρα που είχε τον διαβήτη, με ύφος παραίτησης και ελαφριάς κατάθλιψης,  μορφωμένη , εργαζόμενη και η κόρη όπως θα λέγαμε «καλοβαλμένη» με ένταση και αγωνία για την κατάσταση της μητέρας της.

Δικαίως, η μητέρα με διαβήτη από 12 ετίας , καπνίζει γύρω στα δύο πακέτα την ημέρα και η γλυκοζυλιωμένη της ήταν στο 10%.

Δεν μετράει το ζάχαρο της και η αφορμή για να έρθουν ήταν ότι παρουσίασε μια αιμορραγία που ευτυχώς δεν αφορούσε τον αμφιβληστροειδή αλλά το εξωτερικό μέρος του ματιού.

Στην προσπάθεια να καταλάβω που οφείλεται η παραίτηση της , η μεν ίδια μου είπε « είμαι άνθρωπος που δεν ασχολείται με τον εαυτό του» η κόρη « δουλεύει πολύ κρατάει και το εγγόνι της και δεν προσέχει τον εαυτό της».

Το σύστημα δεν επιτρέπει μια πιο σε βάθος διερεύνηση του τι γίνεται και έτσι και εγώ άρχισα να εξηγώ , δεδομένου ότι έπρεπε να αρχίσει ινσουλίνη, ποια θα είναι τα οφέλη από την καλή ρύθμιση και από την , τουλάχιστον μείωση του καπνίσματος.

Όλη αυτή την ιστορία την γράφω γιατί στο σημείο αυτό η κόρη παρεμβαίνει λέγοντας: «Της τα λέτε πολύ ήπια, εμεις την έχουμε τρομάξει για να ξεκινήσει να κάνει κάτι για την υγεία της, θα τα χάσει τα μάτια της έτσι όπως πάει».

Στα  τόσα χρόνια που ασχολούμαι με τον διαβήτη, αυτή τη φράση την έχω ακούσει αρκετές φορές.

Ο λόγος που δεν φέρνω τον κίνδυνο των επιπλοκών σαν επιχείρημα είναι γιατί  α) πιστεύω ότι είναι αναποτελεσματικό και  β) ότι είναι ηθικά απαράδεκτο μέσα την εξουσία που έχεις σαν γιατρός , να τρομάζεις τον ασθενή .

Πιστεύω, αλλά πραγματικά δεν είμαι σίγουρη ότι εγώ έχω δίκιο, ότι αν  οι άνθρωποι δεν  κάνουν αυτό που θα έπρεπε για την υγεία τους, δεν είναι επειδή δεν ξέρουν τις συνέπειες και χρειάζεται να τους τις πω εγώ.

 Πάνω σε κάθε πακέτο τσιγάρων γράφει ότι το κάπνισμα  βλάπτει σοβαρά  την υγεία.

Δεν θα ξεχάσω την έκπληξη μου όταν πρόσφατα, συμμετείχα σε στρογγυλό τραπέζι με διευθυντή πνευμονολογικής κλινικής , έδωσε μια υπέροχη διάλεξη για το πόσο ευθύνεται το κάπνισμα στην εμφάνιση της  χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας.

Από την ώρα που τέλειωσε η εκδήλωση μέχρι που πήραμε το αεροπλάνο για να γυρίσουμε, δεν σταμάτησε να καπνίζει.!!

Από την άλλη θυμάμαι το πόσοι ασθενείς μας ήρθαν ή μας πήρανε τηλέφωνο πανικόβλητοι όταν άκουγαν από την τηλεόραση ότι η Μαριέττα Γιαννάκου υπέστη , λόγω διαβήτη έλεγαν, ακρωτηριασμό του ποδιού. Κανείς δεν ανέφερε ότι  επρόκειτο για πολύ βαριά καπνίστρια. Όμως το φοβερό αυτό γεγονός κινητοποίησε πάρα πολύ κόσμο να ενδιαφερθεί για το τι μπορεί να κάνει ώστε να μην έχει ανάλογη κατάληξη.

Τα όρια ανάμεσα στην ενημέρωση και τον εκφοβισμό, ιδίως όταν πρόκειται για ανθρώπους που βλέπεις ότι πιστεύουν ότι αυτοί δεν θα πάθουν ποτέ τίποτα, είναι κάποιες φορές ασαφή.

Όμως και ο υπερβολικός φόβος μπορεί να εκφράζεται με αδιαφορία του τύπου « ότι θέλει ας γίνει».

Αν είχαμε περισσότερο χρόνο στη διάθεση μας να συζητήσουμε με τον κάθε άνθρωπο που έχουμε απέναντι μας και να καταλάβουμε, όχι πάντα βέβαια, με ποιόν έχουμε να κάνουμε, τα πράγματα θα ήταν λιγάκι πιο εύκολα.

Πάντα όμως  με τρομάζει όταν βλέπω αρκετούς από τους νέους , ακόμα ειδικευόμενους γιατρούς, να παίρνουν ύφος νουθεσίας και να λένε « αν συνεχίσεις έτσι κινδυνεύεις να τυφλωθείς».

Η εύκολη απάντηση είναι « εξαρτάται από τον άνθρωπο που έχεις απέναντι».

Για μένα αυτό είναι αφενός μεν μια αλήθεια  αλλά και μια υπεκφυγή.