Κυριακή, Μαρτίου 26, 2017

Μπορεί ο φόβος να γίνει κίνητρο;


Πριν από μερικές μέρες ήρθαν στο ιατρείο , μια γυναίκα 60 ετών με την κόρη της.

Η μητέρα που είχε τον διαβήτη, με ύφος παραίτησης και ελαφριάς κατάθλιψης,  μορφωμένη , εργαζόμενη και η κόρη όπως θα λέγαμε «καλοβαλμένη» με ένταση και αγωνία για την κατάσταση της μητέρας της.

Δικαίως, η μητέρα με διαβήτη από 12 ετίας , καπνίζει γύρω στα δύο πακέτα την ημέρα και η γλυκοζυλιωμένη της ήταν στο 10%.

Δεν μετράει το ζάχαρο της και η αφορμή για να έρθουν ήταν ότι παρουσίασε μια αιμορραγία που ευτυχώς δεν αφορούσε τον αμφιβληστροειδή αλλά το εξωτερικό μέρος του ματιού.

Στην προσπάθεια να καταλάβω που οφείλεται η παραίτηση της , η μεν ίδια μου είπε « είμαι άνθρωπος που δεν ασχολείται με τον εαυτό του» η κόρη « δουλεύει πολύ κρατάει και το εγγόνι της και δεν προσέχει τον εαυτό της».

Το σύστημα δεν επιτρέπει μια πιο σε βάθος διερεύνηση του τι γίνεται και έτσι και εγώ άρχισα να εξηγώ , δεδομένου ότι έπρεπε να αρχίσει ινσουλίνη, ποια θα είναι τα οφέλη από την καλή ρύθμιση και από την , τουλάχιστον μείωση του καπνίσματος.

Όλη αυτή την ιστορία την γράφω γιατί στο σημείο αυτό η κόρη παρεμβαίνει λέγοντας: «Της τα λέτε πολύ ήπια, εμεις την έχουμε τρομάξει για να ξεκινήσει να κάνει κάτι για την υγεία της, θα τα χάσει τα μάτια της έτσι όπως πάει».

Στα  τόσα χρόνια που ασχολούμαι με τον διαβήτη, αυτή τη φράση την έχω ακούσει αρκετές φορές.

Ο λόγος που δεν φέρνω τον κίνδυνο των επιπλοκών σαν επιχείρημα είναι γιατί  α) πιστεύω ότι είναι αναποτελεσματικό και  β) ότι είναι ηθικά απαράδεκτο μέσα την εξουσία που έχεις σαν γιατρός , να τρομάζεις τον ασθενή .

Πιστεύω, αλλά πραγματικά δεν είμαι σίγουρη ότι εγώ έχω δίκιο, ότι αν  οι άνθρωποι δεν  κάνουν αυτό που θα έπρεπε για την υγεία τους, δεν είναι επειδή δεν ξέρουν τις συνέπειες και χρειάζεται να τους τις πω εγώ.
 Πάνω σε κάθε πακέτο τσιγάρων γράφει ότι το κάπνισμα  βλάπτει σοβαρά  την υγεία.

Δεν θα ξεχάσω την έκπληξη μου όταν πρόσφατα, συμμετείχα σε στρογγυλό τραπέζι με διευθυντή πνευμονολογικής κλινικής , έδωσε μια υπέροχη διάλεξη για το πόσο ευθύνεται το κάπνισμα στην εμφάνιση της  χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας.

Από την ώρα που τέλειωσε η εκδήλωση μέχρι που πήραμε το αεροπλάνο για να γυρίσουμε, δεν σταμάτησε να καπνίζει.!!

Από την άλλη θυμάμαι το πόσοι ασθενείς μας ήρθαν ή μας πήρανε τηλέφωνο πανικόβλητοι όταν άκουγαν από την τηλεόραση ότι η Μαριέττα Γιαννάκου υπέστη , λόγω διαβήτη έλεγαν, ακρωτηριασμό του ποδιού. Κανείς δεν ανέφερε ότι  επρόκειτο για πολύ βαριά καπνίστρια. Όμως το φοβερό αυτό γεγονός κινητοποίησε πάρα πολύ κόσμο να ενδιαφερθεί για το τι μπορεί να κάνει ώστε να μην έχει ανάλογη κατάληξη.

Τα όρια ανάμεσα στην ενημέρωση και τον εκφοβισμό, ιδίως όταν πρόκειται για ανθρώπους που βλέπεις ότι πιστεύουν ότι αυτοί δεν θα πάθουν ποτέ τίποτα, είναι κάποιες φορές ασαφή.

Όμως και ο υπερβολικός φόβος μπορεί να εκφράζεται με αδιαφορία του τύπου « ότι θέλει ας γίνει».

Αν είχαμε περισσότερο χρόνο στη διάθεση μας να συζητήσουμε με τον κάθε άνθρωπο που έχουμε απέναντι μας και να καταλάβουμε, όχι πάντα βέβαια, με ποιόν έχουμε να κάνουμε, τα πράγματα θα ήταν λιγάκι πιο εύκολα.

Πάντα όμως  με τρομάζει όταν βλέπω αρκετούς από τους νέους , ακόμα ειδικευόμενους γιατρούς, να παίρνουν ύφος νουθεσίας και να λένε « αν συνεχίσεις έτσι κινδυνεύεις να τυφλωθείς».

Η εύκολη απάντηση είναι « εξαρτάται από τον άνθρωπο που έχεις απέναντι».
Για μένα αυτό είναι αφενός μεν μια αλήθεια  αλλά και μια υπεκφυγή.


3 σχόλια:

Unknown είπε...

To μόνο που θα μπορούσα να αναφέρω σαν σχόλιο είναι: όταν η ιατρική είναι λειτούργημα και συνδυάζεται με ηθική δεοντολογία! Απλά μου δίνεται η ευκαιρία να προτείνω ξανά -όσο αυτό είναι εφικτό- ομιλίες και με αφορμή αυτές συναντήσεις και διάλογος. Καλύτερα να μιλάμε όλοι μεταξύ μας από κοντά και όχι μόνο μέσω blog ...

Unknown είπε...

Δύσκολο να πει κανείς με σιγουριά, αν ο φόβος γίνεται κίνητρο, ώστε να αλλάξει στάση ζωής ο ασθενής …
αλλά το σημερινό θέμα με κάνει να ζηλεύω αφάνταστα ένα PhD στην ψυχολογία, για να έχω το σεβασμό του κοινού.
Συνεχίζω όμως να γράφω … αφού διάβασα ξανά (2η φορά) και την ιστορία του super διευθυντή πνευμονολογικής κλινικής , που μετά την υπέροχη διάλεξη μας άφησε και εμάς speechless .

Άβυσσος η ψυχή του 10% στη χώρα μας, που έχουν διαβήτη σήμερα. Προφανώς υπάρχουν μεγαλύτερα προβλήματα να λύσουν (από το διαβήτη) και πολλές φορές ίσως να ήταν και τα ίδια, που τον δημιούργησαν.
Α, ξέρω και κάτι γνωστούς που έχουν μεγαλύτερα ιατρικά θέματα από μένα και με ζηλεύουν... Αυτό, βοηθάει πάντως στην ψυχολογία μου !!! Ό,τι δε σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό λένε. Ο διαβήτης όμως δεν σε τελειώνει σύντομα, αλλά αργά και …

Άρα στο δεδομένο ότι : στο Χ % του πληθυσμού, ΕΙΝΑΙ αποτελεσματικός ο κίνδυνος των επιπλοκών σαν επιχείρημα, θα λέγαμε : It's a shitty job, but somebody has to do It ! Τώρα για το ηθικό κομμάτι της εξουσίας του γιατρού , να τρομάζει τον ασθενή, θα απαντήσω με παράδειγμα. Προσπαθώντας να γίνω καλός γονέας & εφαρμόζοντας σύγχρονες μεθόδους παιδοψυχολογίας εν έτη 2017, στο τέλος πάντα κερδίζουν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι που έλεγαν «όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος» Τελεία και παύλα. (δοκιμασμένο λέμε) Οκ, δεν εφαρμόζεται πουθενά στο θέμα μας βέβαια, αλλά το είπα για να μην ακούω αναστολές, σε περιπτώσεις που θα έχει αποτελέσματα. Το γεγονός ότι ο πλούσιος, διάσημος πολιτικός δεν καταφέρνει να σώσει το πόδι του και κινητοποιεί πολύ κόσμο να ενδιαφερθεί… λέει κάτι .

Γενικό κανόνα που να ισχύει default για όλες τις περιπτώσεις δεν βρήκα… ίσως να λείπει τελικά εκείνο το PhD στην ψυχολογία !

Ringo106R

Unknown είπε...

Ας πάμε να δούμε δύο βασικά δεδομένα :
1. Όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι, άρα όλοι οι άνθρωποι δεν ανταποκρίνονται στις ίδιες πρακτικές, στα ίδια λόγια, στα ίδια φάρμακα.
2. Ένας άνθρωπος που καταφεύγει σε ένα/μια γιατρό για να λύσει το πρόβλημα της υγείας του, πρέπει να ακούσει τι απαιτείται για να γίνει καλά, αλλά και τι θα γίνει αν δεν ακολουθήσει την θεραπεία.

Στην περίπτωση μας για τον διαβήτη, δεν αρκεί μόνο η λύση της θεραπείας αλλά τι θα γίνει αν ο ασθενής δεν συμμορφωθεί "προς τας υποδείξεις". Με αυτή τη λογική θεωρώ εξαιρετικά αποτελεσματικό να τονιστεί από τον/την γιατρό το "τι θα γίνει αν" και ο μετά από αυτό ο καθένας ότι καταλάβει με το μυαλό που διαθέτει.

Και κάτι τελευταίο : άλλαξα τον καρδιολογο με τον οποίο συνεργάζομαι και με παρακολουθεί γιατί ήταν χοντρός και κάπνιζε, ενώ ελεγε σε όλες και όλους να αδυνατισουν και να κόψουν το κάπνισμα!