Δευτέρα, Δεκεμβρίου 10, 2007

Διακρίσεις και διακριτικότητα




Επιστροφή μετά από δίμηνη απουσία. Πολλά τα ταξίδια, οι ομιλίες , οι παρουσιάσεις για τη σαύρα που με τα σάλια της ρυθμίζει το ζάχαρο, όσων έχουν διαβήτη τύπου 2, δεν υπήρχε χρόνος για ποστ.

Τώρα επανέρχομαι γιατί , εκτός του ότι είναι κάπως πιο ήσυχα τα πράγματα, άκουσα σήμερα κάτι που με έκανε να νοιώσω αγανάκτηση και σκέφθηκα να το καταγράψω .

Ήρθε μια νέα κοπέλα που παρακολουθώ από τότε που εμφανίστηκε ο διαβήτης της, ήταν τότε 16 χρονών σήμερα πρέπει να είναι στα 25, να μου ζητήσει πιστοποιητικό ότι έχει διαβήτη γιατί πρόκειται να ταξιδέψει στις γιορτές.

Το ήθελε, για να μπορεί να έχει μαζί της στην τσάντα της τα στυλό με την ινσουλίνη , χωρίς να κινδυνεύει να της ζητήσουν να τα αφήσει στο τελωνείο, στα πλαίσια προστασίας από τρομοκρατικές ενέργειες.

Την ώρα που το δακτυλογραφούσα μου είπε, με έντονη πικρία:

«Ελπίζω να μην επαναληφθεί αυτό που έγινε πέρυσι.
Ταξίδευα και τότε με παρέα, οι περισσότεροι δεν ήξεραν ότι έχω διαβήτη.

Πλησίασα τον αστυνόμο που είναι στον έλεγχο των χειραποσκευών και διακριτικά του έδωσα την ιατρική βεβαίωση και του έδειξα τα δύο στυλό με την ινσουλίνη.

Ξαφνικά τον ακούω και φωνάζει στον συνάδελφο του στην άλλη άκρη του ιμάντα: “Η κοπέλα εδώ έχει διαβήτη και έχει ινσουλίνες μαζί της , αλλά έχει χαρτί γιατρού, εντάξει δεν είναι;”.

Κανείς από την παρέα μου δεν μου είπε τίποτα , αλλά ένοιωσα ότι οι διακοπές μου είχαν ήδη χαλάσει».

Πως μπορεί να εκπαιδευτεί αυτός ο λαός στο να καταλαβαίνει τι αποτελεί προσωπικό δεδομένο του καθενός και πώς να το σέβεται;

28 σχόλια:

Anilikos είπε...

Το σίγουρο είναι αγαπητή Μαριάννα(με το συμπάθιο ο ενικός) ότι δεν θα εκπαιδευθεί αίροντας ένα ένα τα προσωπικά απόρρητα (βλπ κάμερες)...

Όσο για τον αστυνομικό...καλό θα ήταν να μην εξέφραζα την άποψή μου για την διακριτικότητά τους..

Marianna είπε...

@anilikos


Οταν πρόκειται για κάμερες, όλοι ωρύονται οτι παραβιάζονται τα προσωπικά δεδομένα. Δεν αντιλαμβάνονται όμως το ποσό παραβιάζουν το απόρρητο του άλλου, όταν τον ρωτάνε, ΄στην αίθουσα αναμονής του ιατρείου " εσείς τι ρπόβλημα υγείας έχετε;"

athanasia είπε...

Καλή επιστροφή! :)

Έχω υπάρξει αυτόπτης μάρτυς τέτοιας συμπεριφοράς μια φορά στο αεροδρόμιο και πολλές φορές σε ταμεία υγείας (υπάλληλος φωνάζει στον προϊστάμενο "κάτι χημειοθεραπείες έχει ο κύριος, τί πληρώνουμε?" και διάφοροι φοβισμένοι ή περίεργοι κοιτάζουν προσεκτικά τον "κακομοίρη").

Άλλες φορές έχω δει αγενέστατο "μπουκάρισμα" από άσχετους συγγενείς ή διοικητικούς σε αίθουσα εξέτασης στα εξωτερικά ιατρεία εφημερεύοντος νοσοκομείου (με μισόγυμνο ασθενή να εξετάζεται εκείνη την ώρα).

Νομίζω ότι κάτω από τέτοιες συμπεριφορές υπάρχει έλλειψη σεβασμού στον άνθρωπο που έχει το πρόβλημα υγείας, σαν να μην αξίζει πια ούτε τη στοιχειώδη διακριτικότητα.

Marianna είπε...

@athanasia

Ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζεται ο ασθενής σαν "σώμα" ( μεταφορά με φορείο στους διαδρόμους, εξέταση σε μεγάλους θαλάμους κ.τλ) είναι πραγματικά ένα εφιαλτικό θέμα, που οι επεγγελματίες υγείας ελάχιστα συνειδητοποιουν.

Andreas είπε...

Η αγενής συμπεριφορά νομίζω ότι είναι κάτι που χαρακτηρίζει γενικά τους σημερινούς έλληνες και δεν έχει να κάνει με μπάτσους, γιατρούς, δικηγόρους ή μηχανικούς. Κατά ένα μεγάλο ποσοστό συμπεριφερόμαστε άξεστα, υπεροπτικά και από τα γουρούνια ξεχωρίζουμε μόνο και μόνο γιατί περπατάμε στα δύο πόδια! Αυτό που έγω θα ήθελα να θίξω όμως είναι, με αφορμή τη δήλωση της νεαρής δεσποινίδας, το ότι πολλοί συμπάσχοντες από νεανικό διαβήτη κρύβουν την πάθησή τους. Δεν νιώθω περήφανος που έχω ζάχαρο, όμως το να κρύβεις αυτή την πάθηση από τους φίλους σου ειδικά δεν βρίσκω λόγο γιατί να το κάνεις. Αν θα βρεθείς σε μια δύσκολη στιγμή λόγω υπογλυκαιμίας τότε ποιος θα σε βοηθήσει όταν το κρύβεις από όλους; Και αυτό το τονίζω διότι έχω ακούσει πολλές ιστορίες για ανθρώπους με νεανικό διαβήτη που το έκρυβαν επιμελώς ακόμα και από την κοπελιά τους... Το ζάχαρο σαφώς δεν είναι αντίστοιχο της ιδιοφυίας ή της ομορφίας για να το "επιδεικνύεις", δεν είναι όμως ούτε λέπρα, ούτε κανενός είδους χτικιό για να το κρύβεις από φίλους και γνωστούς. Πιστεύω δε ότι αν η δεσποινίδα είχε αυτή την άνεση με τους φίλους της, ποσώς θα την ενδιέφερε η συμπεριφορά του μπατσάκου στο αεροδρόμιο και ίσως να εισέπρατε και μια καυστική, αποστομοτική απάντηση του στύλ καλύτερα διαβητικός παρά μπάτσος.

Anilikos είπε...

Άγαπητέ Ανδρέα, κι άλλα πράγματα δεν είναι "χτικιό", αλλά η κοινωνία με τις προκαταλήψεις της μας κάνει να τα κρύβουμε, ή καλύτερα, να μη τα φανερώνουμε..
Και οι προκαταλήψεις είναι άμεσα συνυφασμένες με την ΆΓΝΟΙΑ...Για το τί είναι διαβήτης, για ποιό λόγο κυκλοφορούν με τα στυλό, για..για..για..

Marianna είπε...

@andreas

Συμφωνώ απολύτως οτι όταν κρύβεις κάτι όπως ο διαβήτης, εξαρτάσαι από τον καθένα που μπορεί θελημένα ή άθελα του να το αποκαλύψει. Είμαι από αυτούς που ενθαρρύνουν τους νέους με διαβήτη, στο να μην το κρύβουν, χωρίς αυτό να ισοδυναμεί με το να το κοινοποιείς παντού.
Όμως στην προκειμένη περίπτωση, είναι μεγάλη παγίδα να δικαιώσει κανείς έστω έμμεσα τον τελωνειακό αστυφύλακα, μέσω του επιχειρήματος, "ασ μην το έκρυβε αυτή, να μην την ένοιαζε".Ο καθένας πρέπει να έχει το δικαίωμα να επιλέγει το αν θα κοινοποιήσει προσωπικά του δεδομένα ή όχι και αυτό να γίνεται σεβαστό είτε συμφωνούμε είτε όχι.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΟΛΙΟΣ είπε...

Καλώς γύρισες Μαριάννα!

Πραγματικά απαράδεκτη η συμπεριφορά του οργάνου αλλά είμαι σίγουρος ότι δεν το έκανε εκ προθέσεως.

Από καμιά επαρχιακή πόλη θα ήταν ο φουκαράς εκεί που ο κόσμος δεν κρύβει τόσο τα προβλήματα υγείας του (άσε που και να τάκρυβε μαθαίνονται τελικά).

Από την άλλη μην φτάσουμε στην τρέλλα της HIPΑA των αγγλοσαξώνων. Στις ΗΠΑ ο εν λόφω οργανισμός ουσιαστικά τρομοκρατεί τις υπηρεσίες υγείας.

Το μέτρο ποτέ δεν βλάπτει

Unknown είπε...

Για κάποιον περίεργο λόγο, μου φαίνεται υπερβολικό και από τη μεριά της κοπέλας. Δεν πρέπει να έχει συνηθίσει το ότι έχει αυτή την ασθένεια, που στο κάτω κάτω της γραφής πρόκειται περί ασθενείας και όχι για έξη ("η κοπέλα έχει λίγη φεντανύλη σε γλειφιτζούρι, αλλά δεν υπάρχει πρόβλημα, είναι πρεζάκι"). Αν δεν θέλουν οι άλλοι να της κάνουν παρέα επειδή έχει διαβήτη (ανόητος λόγος ούτως ή άλλως), μπορούν και να μην της κάνουν και επειδή οι τρίχες της μασχάλης της είναι πάνω από μισό χιλιοστό. Αυτοί χάνουν.
Πριν λοιπόν αρχίσουμε να ζητάμε από τους άλλους να αλλάξουν, ας αλλάξουν και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι. Άλλωστε, τα 9 χρόνια που μεσολάβησαν από την αρχική της διάγνωση, μου φαίνονται αρκετά για να περάσει από τα κλασικά 5 στάδια του "πένθους" - εδώ, της αποδοχής ότι το σώμα έχει πρόβλημα που θα τη συντροφεύει από εδώ και στο εξής.

Μακάρι να υπερβάλλω. Μακάρι να μου βρίσκετε λίγο δίκιο.

Anilikos είπε...

Αγαπητέ Αντώνιε Λιόλιο, σε πληροφορώ ότι στις "επαρχιακές"(ο όρος σε εισαγωγικά γιατί διαφωνώ εκ βάσης) πόλεις, τα πάντα κρύβονται περισσότερο και με άκρα ενδελέχεια..

Marianna είπε...

@antonios said..

Για κάποιον περίεργο λόγο, μου φαίνεται υπερβολικό και από τη μεριά της κοπέλας. Δεν πρέπει να έχει συνηθίσει το ότι έχει αυτή την ασθένεια, που στο κάτω κάτω της γραφής πρόκειται περί ασθενείας και όχι για έξη
--------------------
Το θέμα αποδοχής δεν εχει σχέση με το πόσο καιρό έχει κανείς διαβήτη.
Εξάλλου πολλοί επιλέγουν να μην το πουν γιατί δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν την λύπηση και τη συγκατάβαση εκ μέρους των άλλων.
Δεν πρέπει να υποτιμάει κανείς τη δύναμη που έχουν οι προκαταλήψεις και η ημιμάθεια. Φράσεις του τύπου " η καϋμένη δεν θα μπορεί να κάνει παιδί" είναι πολύ συχνές, ασχετα αν δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.

Εμαθα με τα χρόνια ότι χρειάζεται να σεβαστώ χωρίς να αποδεχθώ την επιλογή που κάνει ο κάθε ασθενής μου, σχετικά με το αν θα κοινοποιήσει ή όχι το πρόβλημα του και να τον βοηθήσω να αποκτήσει περισσότερους βαθμούς ελευθερίας, μια και δεν θα χρειάζεται να κρύβεται

Unknown είπε...

Aγαπητή Μαριάννα, ο παράδεισος δεν είναι τόπος! ο παράδεισος είναι τρόπος!

Unknown είπε...

Aγαπητή Μαριάννα, ο παράδεισος δεν είναι τόπος! ο παράδεισος είναι τρόπος!

ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΟΛΙΟΣ είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΟΛΙΟΣ είπε...

Αγαπητέ anilike είμαι γιατρός σε επαρχία και θα μου επιτρέψεις να σε αντι-πληροφορήσω ότι οι άνθρωποι μοιράζονται πολύ ευκολότερα τα προβλήματα υγείας τους απ' ότι στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Η αποκάλυψη ή απόκρυψη της νόσου όμως είναι θέμα καθαρά και αυστηρά προσωπικό.

Κάποτε πρέπει να το σεβαστούμε αυτό

Anilikos είπε...

Μάλλον οι επαρχίες που αντιπροσωπεύουμε είναι διαφορετικές :)

ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΟΛΙΟΣ είπε...

Είπεν η Αθανασία

Άλλες φορές έχω δει αγενέστατο "μπουκάρισμα" από άσχετους συγγενείς ή διοικητικούς σε αίθουσα εξέτασης στα εξωτερικά ιατρεία εφημερεύοντος νοσοκομείου (με μισόγυμνο ασθενή να εξετάζεται εκείνη την ώρα).



Άντε να δικαιολογήσεις τους αγχωμένους συγγενείς. Τους διοικητικούς που προσπαθούν να επιβάλλουν την εξουσία τους ή να εντυπωσιάσουν τον παριστάμενο υπουργό δείχνοντας ότι αυτοί είναι οι κλειδοκράτορες;

Ευτυχώς έχω δει πολλούς γιατρούς να τους πετάνε έξω, μιά παραμυθία είναι κι αυτό

la mamma είπε...

Aρχικα να χαιρετησω ολη την παρεα σας.Χαιρομαι πολυ που μπορω να πω κι εγω καπου τον καημο μου.Ειμαι μαμα ενος 11χρονου με διαβητη τυπου 1εδω και ενα χρονο.Χθες στην προπονηση του παιδιου στο ποδοσφαιρο εγινα εξαλλη με τον καινουριο γιατρο της ομαδας.Φωναξε ολα τα παιδια για εξεταση και μπροστα σε ολα τους συμπαικτες του αρχισε να ρωταει το μικρο για την ινσουλινη που χρησιμοποιει και που βρισκονται τα ζαχαρα του.Ο μικρος εμεινε παγωτο,ντραπηκε γιατι το ειχε μοιραστει μονο με 2 συμπαικτες του και δεν ηθελε να το μαθουν οι αλλοι.Ετσι απομεινε να κοιταει τον αθλιατρο χωρις να απανταησει.Και εκεινος συνεχισε την ανοησια του και τον ρωτησε' καλα βρε παιδι μου δεν ξερεις οτι εχεις διαβητη?Η' επειδη ειναι οι αλλοι μπροστα δεν μιλας?Αυτα ειναι λεπτομερειες τωρα'.Το παιδι βγηκε εξω κλαιγοντας και φυσικα εγω μπηκα μεσα φοβερα εκνευρισμενη.Αφου τελειωσε την εξεταση ο γιατρος του εκανα μια κουβεντα σε ιδιαιτερα εντονο υφος θα ελεγα και απαιτησα να ζητησεισυγγνωμη απο το παιδι.Ειμαι ακομη εξαλλη και δεν ξερω αν το εχετε νοιωσει ποτε αλλα εγω ηθελα να τον δειρω.

la mamma είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
la mamma είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Marianna είπε...

@la mamma...

Τι να πεί κανείς; Αν ο γιατρός φέρεται έτσι τι να περιμένουμε από τον αστυφύλακα. Δεν το λέω απαξιωτικά, ούτε με την έννοια του ότι οι γιατροί είναι καλύτεροι, άρα θα έπρεπε...
Το ιατρικό απόρρητο είναι βασικότατη έννοια που μαθαίνει κανείς από τα πρώτα χρόνια εκπαίδευσης στην Ιατρική.
Από αυτή την άποψη ο γιατρός αυτός έχει παραβιάσει έναν βασικό κανόνα.

Πάντως θα σας έλεγα ότιαυτό το ατυχές, για το παιδάκι σας, συμβάν, θα μπορούσε να γίνει η αρχή για να το βοηθήσετε να μην κρύβει την ύπαρξη του διαβήτη.
Τα άλλα παιδιά μπορεί να τον θαυμάσουν που μπορεί και κάνει μετρήσεις και ενέσεις κάθε μέρα και εν πάσει περιπτώσει δεν θα "κινδυνεύει" από τον οποιονδήποτε ανόητο.

Takis Alevantis είπε...

Χαιρετώ, μετά από πολύ καιρό.

Πως να αρνηθείς το γλυκό που σου προσφέρουν, το λικέρ, το σοκολατάκι, το παραπάνω πιλάφι ή τα πατζάρια και το ζυμωτὀ ψωμί; Ιδίως σε μια κοινωνική εκδήλωση με φίλους; Ή στην όμορφη σερβιτόρο στο εστιατόριο που σου προτείνει λουκουμάδες με μέλι για επιδόρπιο;

Τελευταία, έχω βρει μια πολύ ωραία απάντηση «Δεν μου το επιτρέπει η θρησκεία μου!» «Και ποιά θρησκεία είναι αυτή;» ρωτούν έκπληκτοι οι οικοδεσπότες ή οι σερβιτόροι. «Μα η θρησκεία των διαβητικών!»

Marianna είπε...

@takis alevantis said...
Πως να αρνηθείς το γλυκό που σου προσφέρουν, το λικέρ, το σοκολατάκι, το παραπάνω πιλάφι ή τα πατζάρια και το ζυμωτὀ ψωμί;
-----------------------
Πριν διαβάσω όλο το σχόλιο, νόμιζα ότι αναφερόσουνα στην ουσιαστική δυσκολία στο να αρνηθείς το παραπάνω, επειδή είναι ωραίο και όλοι το θέλουμε.

Νομίζω οτι με την τόση συζήτηση που γίνεται παντού, σε σχέση με την παχυσαρκία και το πόσο βλάπτει το να τρώμε οτιδήποτε είναι φορτωμένο με θερμίδες, δεν χρειάζεται να έχει κανείς διαβήτη για να αρνηθεί.

Takis Alevantis είπε...

Προφανώς δεν τα λέω για την παχυσαρκία (εξάλλου είμαι απλώς λόγο υπέρβαρος) αλλά για την απομυθοποίηση του διαβήτη στο «ευρύ» κοινο.

Kαπα είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Kαπα είπε...

Η καλή μας μανούλα εφέτος πηρε μετάθεση για άλλο σχολειο. Φροντίσαμε και αυτό το σχολείο (για ευνόητους λόγους) να βρίσκεται κοντά στο σπίτι μας.

Εκεί δεν ήξερε κανέναν συνάδελφο και για να μη νιώθει αμηχανία, τις πρώτες μέρες, ανέλαβε εξολοκληρου τις "εγγραφές".

Παραπίσω ήταν τέσσερις-πέντε συνάδελφοί της που πίνανε ανέμελοι καφέ, και από τις κουβέντες τους έδειχναν παλιοι γνωστοί και... τρόφιμοι του σχολείου.

Συζητούσαν, που λέτε για τη Μαριλένα. Η Μαριλένα, εκείνο και χα χα χα, η Μαριλένα το άλλο και χα χα, η Μαριλένα το παράλλο και ξανά χα χα χα. Μέσα-μέσα τη λέγανε και "Μαριλενάκι", οπότε τα χαχανητά έφτανα στα ουράνια!!!

Η καλη μας η μανούλα ήταν αποροφημένη στις εγγραφές και το μόνο που μπορουσε να υποθέσει για τη Μαριλένα (ή Μαριλενάκι) ήταν πως επρόκειτο για πολυ χαζό άτομο, προφανώς για χαρακτήρα κάποιας σαχλής, κωμικής σειράς, την οποία εμείς όμως αγνοούμε καθώς η τηλεόραση είναι μονίμως επιστρατευμένη στα ψυχαγωγικά και εκπαιδευτικά dvds της κορούλα μας.

Οι εγγραφές συνεχίστηκαν και την άλλη μέρα. Κατά το μεσημεράκι ήλθε και μια μητέρα: "Θέλω να γράψω την κόρη μου, ξέρετε έχει επιληψία και δικαιούται "ενίσχυση". [πρόκειται για ατομικά μαθήματα εντός του σχολείου από δάσκαλο ειδικής αγωγής]

Αμέσως η μανούλα μας της είπε ότι θα φροντίσει για το καλύτερο και της εξήγησε πώς και γιατί. Μιλήσανε κάμποση ώρα και δώσανε ραντεβού να τα ξαναπουνε αργότερα.

"Ας γράψουμε το παιδί πρώτα", είπε στην κυρία, "και κανονίζουμε τις λεπτομέρειες μετά τη μία που σταματάνε εγγραφές. Πώς την λένε την κορούλα σας;"

-"Μαριλένα, εμείς όμως τη φωνάζουμε Μαριλενάκι"...

Με εκτίμηση

Κάπα

Το σωστό να λέγεται είπε...

Καλή επιστροφή αγαπητή Μαριάννα.

Τα παραδείγματα αδιακρισίας που αναφέρθηκαν δείχνουν φανερή έλλειψη εκπαίδευσης και ευαισθησίας στον ασθενή.
Μερικές φορές οι άνθρωποι δεν σκέφτονται πριν ανοίξουν το στόμα τους, τους αρέσει η φωνή τους και μάλιστα όταν έχουν μεγάλο ακροατήριο.
Παράδειγμα η αγενής χρήση κινητών ή ιδιωτικής μαραθώνιας κουβεντούλας παντού ακόμα και μέσα σε νοσοκομεία ή ιατρεία.

Από την άλλη πλευρά είναι φαύλος κύκλος για ένα ενήλικα που θέλει μεγαλύτερη αποδοχή και βοήθεια από την κοινωνία για την πάθησή του να αποκρύβει το γεγονός της ασθενείας του ακόμα κι από τους φίλους του.

Για την συμπεριφορά του γιατρού και των δασκάλων προς τα μικρά παιδιά μία λύση αν δεν καταλαβαίνουν είναι αναφορά στους ανώτερους τους για απολογία προς τους γονείς.
Αν αυτό δεν συμβεί, τότε αξίζουν την ίδια δημόσια προσβολή με χειμαρρώδη μαστίγωμα της ανικανότητας και της έλλειψης αξιοπρέπειας τους.

Αλλά πιστεύω τις περισσότερες φορές μια ευγενική υπενθύμιση από κάποιον ενδιαφερόμενο, για το τι σημαίνει ανθρωπιά και σωστή συμπεριφορά για το λειτούργημά τους θα γλυτώσει τους ανίδεους θύτες από τέτοιες τραυματικές εμπειρίες.

Καλές γιορτές.

Άκης

antonis.koronaios είπε...

Όταν εκανα ένα σεμιναριο στη Αγγλια, στα κεντρικα εταιριας κινητης τηλεφωνιας που δουλευα τοτε , ηρθε η ωρα να κανουμε διαλλειμα για φαγητο.

Ηρθε ; ή δεν ειχε ερθει ακομα τοτε ;

Πιανω την εισηγητρια και της λεω χαμηλοφωνα ¨ Λιλλυ, ποτε θα κανουμε διαλλειμα για φαγητο γιατι ειμαι διαβητικος και θα πρεπει να κανω ενεση πριν φαω¨

Εκεινη, εντελως φυσιολογικα απευθυνεται σε ολους τους υπολοιπους ( 12-15 συναδελφους από ολο τον κοσμο ) και τους ρωταει με κανονικο τροπο «Λοιπον παιδια , να κανουμε το διαλλειμμα μας τωρα και να κανει και ο Antonis την ενεση του ; »

Ουδεποτε εκρυψα ότι ειμαι διαβητικος και δεν αισθανθηκα καθολου ασχημα αποδεχομενος την νοοτροπια των Αγγλων για το γεγονος ότι η ιδιαιτεροτητα του καθενος είναι απολυτα αποδεκτη.