"Φροντιστές" για διαβητικούς

Άραγε αυτό θέλουμε;


Διάβασα πριν από μερικές ημέρες στην εφημερίδα : "Σε μια πόλη των ΗΠΑ οι φαρμακοποιοί εκτελούν χρέη επιτητρητή των ασθενών. Πόρτα πόρτα θεραπεύεται ο διαβήτης στις ΗΠΑ. Στην πόλη Ασβιλ της Βόρειας Καρολίνας, ένα πείραμα που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια αποτελεί μια από τις πλέον υποσχόμενες λύσεις για την αντιμετώπιση της νόσου.

Τα απαραίτητα φάρμακα τους παρέχονται δωρεάν καθώς και όλες οι διευκολύνσεις που χρειάζονται. Όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι θα επισκέπτονται κάθε μήνα τον φαρμακοποιό τους."

Στη συνέχεια δίνεται ένα παράδειγμα αυτής της παρακολούθησης: Ο Στιούαρτ Ρόμπο στριφογυρίζει στην καρέκλα του την ώρα που η φαρμακοποός του διαβάζει προσεκτικά την τελευταία ανάλυση αίματος. Τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι ιδιαίτερα υψηλά.
"Νομίζω πως ήταν η μέρα που ένας φίλος μου μου έφερε να δοκιμάσω μπίρα δικής του παραγωγής", ψελλίζει ο Ράμπο, ο οποίος διαγνώσθηκε με διαβήτη πριν από έξη χρόνια.
Η φαρμακοποιός σηκώνει το βλέμμα και κοιτάζει τον Ράμπο μάλον επιτιμητικά. Εκείνος χαμηλώνει το δικό του. Είναι αμήχανος. "Ξέρω, ξέρω", ψιθυρίζει.

Στο πείραμα συμμετέχουν και δημοτικοί υπάλληλοι που πάσχουν από διαβήτη. Σύμφωνα με τους τοπικούς αξιωματούχους, τα πρώτα αποτελέσματα είναι πολύ ενθερρυντικά: Στο τέλος του πρώτου έτους του προγράμματος οι μισοί εθελοντές είχαν θέσει υπό έλεγχο τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Επιπλέον περιορίστηκε το οικονομικό κόστος των ιατρικών δαπανών κατά τουλάχιστον 1.500 ευρώ ανά ασθενή ετησίως.

Στη διάρκεια των πέντε πρώτων ετών του πειράματος, οι συμμετέχοντες απουσίασαν κατά μέσο όρο έξι εργάσιμες ημέρες από τη δουλειά τους εξαιτίας της ασθένειά τους - τις μισές σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές.

"Οταν πρέπει να απαντάς στις ερωτήσεις κάποιου κάθε μήνα, σκέφτεσαι δύο φορές πριν φας κάτι που απαγορεύεται" επισήμανε ο Τζορτζ Λέντφορντ, ο οποίος συμμετέχει στο πρόγραμμα εδώ και πέντε χρόνια.

Το άρθρο είναι γραμμένο με ενθουσιώδη τρόπο σχετικά με την σημασία και την αποτελεσματικότητα του πειράματος.

Οταν το διάβασα, θύμωσα. Θεώρησα ότι είναι απαράδεκτο να καλλιεργούνται ενοχές στους ανθρώπους, επειδή έκαναν κάποια λάθος επιλογή για την υγεία τους, όπως να φάνε κάποιο γλυκό ή να πιούν μια μπύρα παραπάνω.

Θα πρέπει να βρούμε τρόπο ώστε εμείς οι ίδιοι, είτε έχουμε κάποιο πρόβλημα υγείας είτε όχι, να επιλέγουμε τα πράγματα που μας βλάπτουν λιγότερο.

Ο ρόλος των επαγγελματιών υγείας, γιατρών νοσηλευτών, φαρμακοποιών, διατροφολόγων κ.τ.λ είναι άραγε να " επιτηρούν" τους ασθενείς ή να τους βοηθούν να κάνουν τις σωστές επιλογές για την ζωή τους.

Μήπως όμως όλη αυτή η απαίτηση για ελευθερία επιλογών, αφορά αυτούς που δεν αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας;

Πόσο μπορεί να περιμένει κανείς για να εξασκήσει την οποιαδήποτε πίεση, σε κάποιον που καπνίζει και έχει αρχίσει να παρουσιάζει αναπνευστική ανεπάρκεια;

Είναι πολλοί αυτοί που ερμηνεύουν το "στενό μαρκάρισμα" σαν ενδιαφέρον και φροντίδα. Αντίθετα θεωρούν την παραχώρηση ελευθερίας στο τρόπο ζωής τους, σαν αδιαφορία.

Ίσως η αντίδραση μου να προκύπτει από δική μου ανάγκη να "προστατεύω" τους ασθενείς μου και ίσως από αδυναμία να τους πω: "αυτό για σένα απαγορεύεται".

Σίγουρα η προσέγγιση του παραπάνω "πειράματος" απέχει πολύ από τις νεότερες αντιλήψεις περί ενδυνάμωσης (empowerment) των ασθενών με χρόνιο νόσημα, στην αυτοδιαχείρηση τής υγείας τους.

Είναι αυτονόητο ότι δεν υπάρχει μία ενιαία γραμμή: κάθε άνθρωπος φέρνει τα δικά του πιστεύω τους φόβους του, τις προσδοκίες που έχει από το γιατρό, κ.τ.λ.

Πιστεύω ότι η "θεραπευτική συμμαχία" μεταξύ θεραπευτή και ασθενούς είναι αυτό που μπορεί να δώσει, μακροχρόνια, την πιο σωστή ισορροπία ανάμεσα στην αναγκαστική πειθαρχία αφενός και την ποιότητα ζωής του ασθενούς αφετέρου.

Θα επανέλθω για να διευκρινήσω πως ορίζω την έννοια της "θεραπευτικής συμμαχίας".